Wat doen de pedalen op een piano?

Als je nog niet lang speelt, dan zijn de pedalen van een piano misschien een mysterie voor jou – dit is een eenvoudige gids over wat elk van hen doet…

Als je leert keyboard of piano spelen, ben je meestal al druk genoeg bezig met het leren omgaan met de toetsen, zodat de pedalen vaak wat later bij de zaak betrokken raken. Maar, als je iemand bent die hen bekijkt met de nervositeit van iemand die net aan het stuur van een vliegtuig is gezet.  Maak je dan verder geen zorgen. Ze werken allemaal nogal vanzelfsprekend – hey, we zijn tenslotten muzikanten, geen astronauten…

Dit is een gids die uitlegt wat elk van de pedalen juist doet, van links naar rechts – je zal je nooit meer afvragen ‘wat doen die pedalen bij een piano nu eigenlijk?’…

 

 

De Sustainpedaal

Sustainpedaal

Genoteerd met horizontale variabele pedaal markeringen…

…’Ped’ symbool en asterisk om aan te geven dat je moet loslaten…

…of ‘Sost. Ped.’ en asterisk om aan te geven dat je lost moet laten.

De sustainpedaal (de meest rechtse pedaal) is het pedaal die het vaakst wordt gebruikt, en het is ook de meest essentiële voor het spelen van bepaalde stukken. Daarom vind je de input voor een sustainpedaal ook al op de keyboards voor thuis die bedoeld zijn voor beginners.

Hoe werkt het

Om te begrijpen wat hij juist doet, is het de moeite waard even stil te staan bij hoe de mechaniek van een akoestische piano juist in elkaar zit. In wezen bestaat een piano uit een reeks snaren, die aangeslagen worden door hamers wanneer je op de toetsen drukt, wat ervoor zorgt dat ze gaan trillen. Als je de toets loslaat, keert de hamer terug naar zijn plaats, waarbij hij op de snaren rust en zo de noot laat ophouden.

Om te vermijden dat andere (niet gespeelde) noten gaan meetrillen als je een noot aanslaat, zit er een demper stok op de snaren, om ervoor te zorgen dat die snaren stil blijven liggen.

Als de sustainpedaal wordt ingedrukt, wordt die demper opgeheven. Daardoor zullen noten blijven klinken nadat je de toets hebt losgelaten-m.a.w. ze ondersteunen (sustain) het geluid.

Een bijwerking daarvan bij een akoestische piano is dat ook de snaren van andere, niet gespeelde noten gaan meetrillen, wat zorgt voor een rijkere harmonie voor de totale sound. Dat fenomeen is gekend als ‘sympathetische resonantie’, en vele digitale piano’s imiteren dit effect vandaag de dag.

 

De Sostenuto Pedaal

Sostenuto Pedaal

Genoteerd S.P., Sost. Ped., of ThP

Van alle typische pedalen op een piano is de sostenuto (de middelste pedaal) diegene die voor de meeste verwarring zorgt. In feite is hij wat vergelijkbaar met de sustain pedaal, op een bepaalde manier. Als hij ingedrukt is, zullen enkel de noten die gespeeld werden op het moment dat het pedaal werd ingedrukt blijven klinken, terwijl alleen noten die daarna gespeeld worden dat niet zullen doen. De door klinkende noten zullen blijven klinken tot het pedaal losgelaten wordt.

Dat geeft een speler bijvoorbeeld de mogelijkheid om zijn basnoten of akkoorden vast te houden, en intussen staccato melodietjes in de hoogte te spelen.

 

De Una Corda Pedaal

Una Corda Pedaal

Genoteerd Una Corda, met Tre Corde of Tutte Le Corde om het pedaal los te laten.

De meest linkse pedaal is de Una Corda pedaal, soms ook gekend als de zachte pedaal. Opnieuw, om te begrijpen wat die doet is het interessant om even te kijken hoe een akoestissche piano werkt. De snaren van een akoestische piano zijn meestal gegroepeerd per drie voor elke noot, en unisono gestemd om zo een vollere klank te krijgen (wat ook de reden is waarom akoestische piano’s zo slecht klinken als ze niet gestemd zijn). Als een toets wordt ingedrukt, slaat de hamer normaal gezien alle drie de snaren gelijktijdig aan.

Als de una corda pedaal is ingedrukt op een vleugelpiano, wordt de interne piano aanslag opgeschoven naar rechts, zodat de hamers maar twee snaren aanslaan, wat zorgt voor een zachter geluid.

Historisch gezien zorgde deze pedaal ervoor dat de hamers maar één snaar aansloegen (vandaar ook de naam, die zoveel betekent als ‘één snaar’) – maar vandaag de dag, omwille van plaatsbeperkingen binnenin piano’s, worden twee snaren aangeslagen. Dat verandert zowel de toon als het volume.

In een buffetpiano is er zelfs nog minder ruimte. Daarom zal de una corda pedaal daar werken door de hamers dichter bij de snaren te brengen. Dat zorgt voor een minder volume, maar de algemene toon blijft hetzelde.

Bij een digitale piano worden dat soort effecten digitaal nagebootst. Soms, als je een andere sound gebuikt, zoals bijvoorbeeld de strijkers of het orgel, kunnen de pedalen worden ingesteld om een meer gepaste functie uit te voeren (zoals bijvoorbeeld het triggeren van de Leslie bij de orgel sound).

Net als het leren fietsen of autorijden, vraagt het leren hoe je de pedalen gebruikt een beetje tijd en oefening. Maar als je al weet wat ze doen, is dat de ideale plaats om van te vertrekken, en als je eenmaal gewoon bent ze te gebruiken, zal je het (net als fietsen) nooit verleren.

We kijken uit naar je ideeën

Laat een reactie achter

BesteDigitalePiano.nl
Logo