Kurzweil Forte review: combo keyboard van wereldklasse

Kurzweil Forte review front

De nieuwe Forte een stage piano noemen is een understatement, al is dat hoe Kurzweil zelf het benoemt. “Doe-het-allemaal keyboard voor optredens” is een hele mondvol, maar het is de meest accurate beschrijving: Je kan zo ongeveer elke soort gig aan met enkel en alleen de Kurzweil Forte, en dan nog veel lof krijgen voor je sounds. Het heeft de lay-out, bouw en specs van een top professioneel instrument – waarbij een aantal van die specs voor een nieuw hoogtepunt onder de hardware keyboards zorgt. Het prijskaartje is navenant. Kan de Forte het meest geschakeerde segment van de keyboard markt in de ban houden zoals de vlaggenschepen van Kurzweil, zoals de K2600 dat ooit deden? We zullen eens kijken.

PROS: Nieuwe piano, EP, en Clav sounds zijn geweldig, realistisch en gedetailleerd, met 16GB geheugen voorzien voor nieuwe sounds. Presets die gebaseerd zijn op legacy wave data zijn qua sound kwaliteit ook verbeterd. Splits en layers maken van tot vier zones gaat onmiddellijk en erg makkelijk. KB3 orgel modus en virtual analog synth waveforms zijn ook voorzien. Veel DSP kracht voor complexe multi’s. De aanslag met aftertouch voelt heerlijk.

CONS: Lokaal bewerken van sounds is beperkt tot op optreden gerichte parameters, hoewel een software editor die eraan zit te komen volledige toegang tot de synth engine belooft. Een sound programma dat mono by default poly is (of omgekeerd) vraagt voorlopig een kludgey control opzet.

Bottom Line: Kurzweil is terug stevig aanwezig in het topsegment… en speelt om te winnen.

»» Klik hier voor meer info & beste aanbiedingen

 

Overzicht Kurzweil Forte review

Van links naar rechts op het voorpaneel – een mat zwart aluminium stuk met klasse – vind je de master volume slider; globale drie-bands EQ en een enkele draaiknop compressor om snelle tweaks te doen gebaseerd op de akoestiek van de kamer; negen toewijsbare sliders met bijhorende knoppen; en een gloednieuwe 4.3” kleurendisplay met daarnaast de bekende MIDI kanaal hoger/lager knoppen, zachte knopen, cursor diamant en data wiel. Rechts ervan vind je de programma/multi mode selectie en een sound categorie paneel dat dubbel dienst kan doen als K-reeks-achtig numeriek keypad voor old-schoolers die hun programma’s en multi’s per nummer kiezen.

Kurzweil Forte reviewIn Programma (enkel sound) modus) geeft het scherm prachtige grafieken gebaseerd op het soort instrument. In Multi modus is het scherm meer gericht op het maken van splits en layers van tot vier zones, maar de Kurzweil Forte is volledig 16-delig multitimbraal als je via sequencer of DAW toegang krijgt.

Wat Kurzweil “Flash Play” noemt, verwijst naar de 16GB niet-volatiel Flash geheugen dat de wave data bevat. Dat is een nieuw hoogtepunt voor hardware keyboards voor zover wij weten, en dit is geen offline opslag waar je samples van kan inladen – het is volledige bandbreedte geheugen dat de sound engine voedt.

Dit geheugen bevat sounds die gebaseerd zijn op nieuwe sampling sessies: akoestische piano, Rhodes en Wurly elektrische piano, en Clavinet. Voorlopig bevat Flash Play enkel fabriekssounds, maar een Kurzweil ingenieur wist me te vertellen dat ze manieren onderzoeken om het open te stellen om zo gebruikers en derden samples (voor de duidelijkheid, de Forte doet die gebruikerssampling niet zelf) en dat de mogelijkheid om uit te breiden voorbij 16GB bestaat.

Laten we het over paardenkracht hebben. De eigen DSP chips van Kurzweil, met nickname Mara, vind je onder de motorkap. Twee Mara’s zijn voorzien voor de hoofd sound engine en effecten; de derde regelt enkel de KB3 drawbar orgel modus. In praktijk betekent dit dat je viervoudige multi’s kan gebruiken waarbij één layer de intensieve KB3 orgel modus gebruikt, met alle effecten (waaronder Leslie simulatie) die komen van enkel hun programma’s, zonder ook maar één probleem zoals latency, flamming als je veel noten tegelijk aanslaat, of (als je plafond van 128-stemmige polyfonie in aanmerking neemt) weggelaten noten. Ik heb dit getest met behoorlijk wat snelle riffs en tweehandige blok akkoorden gespeeld met de sustain pedaal ingedrukt, en de Forte leek wel de torque te hebben van een Tesla Model S: lineair en bodemloos. Als het systeem een stem moet weglaten – en dat kon ik zien gebeuren als je een stuk meer dan vier delen van een DAW sequencer – staat het algoritme van Kurzweil erom bekend dat het geweldig goed is in het bepalen van een compromis dat je waarschijnlijk het minst makkelijk hoort.

Kurzweil Forte keyboard synthesizer aansluitingenAls we het toch hebben over sequencing, als er één ding is wat de Forte niet is, dan is het een workstation. Er is geen ingebouwde sequencer, of zelfs de snelle “riff” loopjes die je vindt in een PC3-reeks synth. Er is wel een tap tempo knop, wat de makkelijkste manier is om je interne tempo-gesyncte effecten hetzelfde ritme mee te geven als de drummer van je band. Maar kijk elders als je een solo gig doet die ook maar enige ingebouwde tracks of auto-begeleiding nodig hebben.

Aan de achterzijde zijn beide paren ¼” stereo outs gebalanceerd. Je hebt USB poorten voor zowel opslag als MIDI connectie, plus volledige MIDI I/O en jacks voor twee continue en drie wisselpedalen. De 1/8” stereo audio input dient om tracks van een MP3 speler naar de main output door te geven, niet voor het verwerken van externe signalen via de synth engine of effecten van de Forte. Scroll voorbij de video voor meer.

 

Sounds Kurzweil Forte

Kurzweil Forte piano reviewDe nieuwe sounds in het Flash Play geheugen hebben acht snelheid layers. De akoestische piano’s zijn de meest dramatische upgrade – een dag en nacht verschil van de drieslagen vleugelpiano die Kurzweil gerepackaged had in één of andere vorm sinds de PC2 reeks. Er bestaan verschillende varianten van zowel de “9-voet Duitse” en “7-voet Japanse” vleugels, die, opnieuw, gebaseerd zijn op nieuwe sampling sessies. De Artis (lees review) gebruikt duidelijk een deel van deze wave data, maar heeft enkel de Duitse samples, en zoals het voor mij klinkt, ook minder ervan. De Kurzweil Forte speelt hier op een ander niveau. Heeft het elk beetje detail dat je zou krijgen bij een premium software piano? Nee, maar het heeft wel elk stukje dat je effectief zou horen in elk soort live context anders dan een klassieke of jazz solo met een Jarrett- stil publiek.

Voor realisme en speelbaarheid kunnen de Rhodes en Wurly programma’s wel alles wat ik heb gehoord van software instrumenten aan. Je krijgt genoeg variaties om zo ongeveer elk deuntje voor klassiek keyboard te spelen. Elektrische piano sounds zoals van elite axes zoals de Yamaha CP1 en Kawai MP11 spelen in dezelfde categorie, maar die van de Forte hebben op één of andere manier meer attitude – meer Oakland, minder Nob Hill – en dat valt niet te reduceren, ongeacht hoeveel je overdrive opendraait.

»» Klik hier voor meer info & beste aanbiedingen

De Clavinets zijn op een vergelijkbare manier funky en vettig, waarbij je de meeste van de pickup combinaties die je kan selecteren op een echt instrument mogelijk zijn. Drukken op de Variatie knop (die je net boven het modulatie wiel vindt) geeft je een wah-wah via het mappen van het mod wiel naar een lowpass filter cutoff – hoewel die makkelijk ook toewijsbaar is aan een CC pedaal. Ik was wel wat verrast dat ik geen enkel programma vond met auto touch-wah.

Kurzweil Forte reviewOok het KB3 orgel van Kurzweil is present, en erg goed geïmplementeerd in samenspel met de paneel controls, die secundaire labels heeft in het blauw om hun KB3 functies weer te geven. De polariteit van de sliders draait om (naar beneden betekent luider) op een drawbar achtige manier, met de coole verticale LED strips rechts van elke slider die volgen. Knoppen sturen de vibrato/koor en harmonische percussie aan, waarbij de Variatie knop de Leslie simulatie snelheid aan of uitzet. Dit is de best klinkende KB3 die ik tot nu toe heb gehoord, en zeker meer dan goed genoeg als je liever geen speciaal daarvoor voorziene orgel kloon naar een gig meesleept, maar vergeleken met de Hammond SK reeks, Numa Organ 2, en de laatste Nord Electro’s, klinkt het een beetje gesloten. Als je enkel de KB3 layer van een Multi wil routen naar een echte Leslie of pedaal zoals een Ventilator, kan je het toewijzen aan de “B” outputs van de Forte in het Multi edit menu.

De synth sounds maken goed gebruik van analoge modellering die oorspronkelijk werd ontwikkeld voor de VA-1, officieel de coolste virtual analog synth die ooit heeft bestaan. Van proggy leads tot evoluerende pads tot vette bassen tot comping sounds die een Minneapolis funk oproepen, kan je het zo ongeveer allemaal vinden. Wat er niet is, kan je goed benaderen door te spelen met de eerste paar sliders, die voorgemapped zijn naar typische synth parameters zoals filter cutoff en resonantie, amplitude attack en release, en filter enveloppe hoeveelheid.

Koperblazers en sax zijn gebaseerd op de eerder nieuwe Kore64 uitbreiding voor de PC3 reeks (gereviewed sept. ’13), en een aantal frisse, stevige secties zullen zeker nuttig zijn als je vierdelige band wil dat je stekende funk produceert à la Earth, Wind & Fire. Solo en sectie strijkers vertrekken van legacy wave data dat terug te trekken valt tot de K-reeks synths, maar slagen er toch in smakelijker te spelen dan zo ongeveer alles wat je zal horen als je op de “Strijkers” knop op een hardware synth drukt. Dat is voor een stuk te wijten aan de geüpdatet voice programmering en de vlotte D/A converters van de Forte, maar toch, het zit meteen van de eerste keer helemaal goed.

Andere sounds die komen van de Kore64 library zijn akoestische en elektronische drum kits, slaghamers, en schelle percussie. Vooral de gebogen crotales zullen elke componist met Dave Porter ambities aanspreken.

De enige sound categorie die ik vond tegenvallen was mij bekend van mijn vorige Kurzweil reviews: zowel akoestisch als elektrisch, kunnen er mee door maar zijn zeker nog niet zo realistisch als een eerste-generatie Yamaha Motif.

 

 

Splits, Layers, Multis, en Favorieten

Kurzweil Forte keyboard synthesizer aansluitingenSplitting en layering zonder gedoe is iets wat elke doe-het-allemaal synth voor optredens moet hebben. Als je in om het even welk programma op de Forte op de Split knop drukt (een zachte knop onder de display) wordt een bas programma (“Finger Bass” is de standaard keuze) gemapt tot toets B3 en je originele programma begint vanaf C4. Vergelijkbaar mapt de Layer knop de sound “Add a Pad” over het hele keyboard samen met je eerste sound. Beide modes hebben twee extra layers om mee te spelen, waarmee je kan spelen, geactiveerd door het drukken op de knoppen boven sliders 3 en 4. Als je voor het eerst de Split of Layer knop indrukt, hangt de display een paar seconden lang (wat een probleem zou kunnen zijn als de bandleader het volgende lied al aan het aftellen is) en toont je dan het vier-keyboard overzicht, maar als je er eenmaal in zit, reageert hij meteen op al je aanpassingen.

Nuttige shortcuts zijn het ingedrukt houden van Enter en een toets aanslaan om de boven- en ondergrenzen van een toets zone aan te geven, en het feit dat wanneer de sound naam van een zone gemarkeerd is, drukken op om het even welke categorie knop je meteen naar het eerste sound brengt in die categorie.

»» Klik hier voor meer info & beste aanbiedingen

Splitting of layering van Programma modus brengt je niet in de volledige Multi edit modus – enkel de overzichtspagina voor het instellen van sounds en key ranges. Je resultaat opslaan creëert een nieuwe multi, die je opnieuw kan bewerken voor een fijnere controle over de performantie controllers, audio output toewijzingen, octaaf verschuivingen en transpositie per laag, en meer.

Ik hou wel van deze aanpak. Meestal zit je in de “single” modus van je keyboard als je beseft dat een split of layer wel leuk zou zijn, en je wil niet terug beginnen en zitten met een workstation-achtige multi mode om daar te raken. Maar als je de basis gelegd hebt, wil je misschien wel dieper graven. Workflow gewijs maakt de Forte de overgang tussen sound-surfing en het programmeren van mindsets duidelijk voor beginners – en vlot voor experts.

Een stap meer “macro”, slaat het lang drukken op één van de Favorieten knoppen je huidige Programma of Multi op samen met anderen om ze snel terug te halen; denk aan de Quick Access modus op eerdere Kurzweil instrumenten.

 

Controle en Bewerken

Kurzweil Forte achterkant reviewIn elk programma en multi doet ongeveer elke slider en knop op de Kurzweil Forte iets wat je effectief ook wil. In een subtiel staaltje visuele sturing kregen de eerste vijf slider caps een witte centrale lijn en zijn ze altijd voorzien voor synthese parameters (de hierboven vermeldde filter en enveloppe instellingen zijn vrij alomtegenwoordig). De volgende vier hebben een groene centrale lijn en zijn voorzien voor hoeveelheden van effecten (vaak distorsie, delay, koor en reverb). Beweeg om het even welke slider, en de parameter die veranderd wordt verschijnt op de display, meteen onder de titel van het programma of de multi.

»» Klik hier voor meer info & beste aanbiedingen

Hoewel het scherm een zachte “Edit” knop heeft zowel in programma als in multi modus, is lokaal bewerken in essentie beperkt tot welke real-time controls (sliders, knoppen, wielen, aftertouch, pedaal input enzovoort) verwijst naar een vooraf vastgestelde lijst van wat de fabriek programmeurs dachten dat het meest muzikaal nuttige was op een programma per programma basis. Over het algemeen zijn hun beslissingen goed, maar je kan niet aan de dingen binnenin zoals oscillator configuratie of waveform keuzes – toch niet via het paneel van de Forte. Ontwikkelaar SoundTower werkt aan een software editor voor de Forte. Die was nog niet beschikbaar voor deze review, maar belooft wel een volledige toegang tot de synth engine vanaf een verbonden Mac, iPad of Windows PC.

Kurzweil Forte review frontIk vond wel één vreemd gebrek: Noch Programma modus, noch Multi Modus heeft een duidelijke mono-of-poly parameter. Ik ben al vaak een monofoon synth sound tegen gekomen dat ik wilde gebruiken voor akkoorden, en op mijn twintig jaar oude K2000 vind ik dat meteen op de Algemene edit pagina van het programma – samen met noot prioriteit en legato parameters voor mono modus. Ik had het hierover met Kurzweil, en ze bekijken hoe ze dit in een update kunnen toevoegen. In tussentijd toonden ze me volgende workaround. Op de Controls pagina in Multi edit modus, kan je twee toewijsbare knoppen instellen om MIDI CCs 126 en 127 door te sturen (mono aan of mono uit), respectievelijk.

Dit bracht me tot een revelatie voor de algemene editing strategie: als je wil zien welke parameters “gepublished” zijn voor een bepaald programma en wil aanpassen welke controls er effect op hebben, begin dan in programma edit modus. Als je met de controls zelf wil beginnen en wil bepalen welke parameter of CC elk van hen bepaalt – om nog maar te zwijgen van zaken zoals momentary/latched knop gedrag, akkoord triggering vanaf de knoppen, en een reeks MIDI waarden die elke slider stuurt – dan is Multi edit mode waar je moet zijn.

 

Conclusies Kurzweil Forte review

De Forte is een combo keyboard van wereldklasse. Als je het vergelijkt met instrumenten met 88 toetsen in bijvoorbeeld de categorie onder €2000 – hoewel sommige daarvan erg degelijk zijn – zal je echt horen waarvoor je meer betaalt. Hij biedt ook het soort specs verbetering die eens elke paar jaar gebeurt en zo de lat voor toekomstige concurrenten hoog legt. Zijn huidige concurrenten zijn moeilijk te bepalen.

Aan de ene kant plaatst de kwaliteit van zijn akoestische en digitale piano hem tussen de beste stage piano’s zoals de Yamaha CP4 en Kawai MP11, die allebei minder soorten non-piano sounds hebben en in verhouding daarmee minder kosten. Aan de andere kant gaat hij voor de Nord Stage 2 (waarvan het 88-toetsen model ongeveer €500 meer kost) in de zin dat het een echte multi-engine sound machine is: op samples gebaseerd, met tonewheel orgel modellering, en virtual analog.

Bovendien is het bereik van sounds van de Kurzweil Forte meer workstation-achtig (hoewel het geen workstation is) dan de meeste andere instrumenten. Ten slotte maken de quick split en layer creatie de Forte beter dan de meeste echte workstations om al wat je moet kunnen te doen tijdens een optreden. Al deze factoren samen maken er een pro-niveau 88 van die voorlopig met niets te vergelijken valt. Daardoor is er voor hem een onverwacht breed marktsegment voor gig toepassingen, en kan hij makkelijk het keyboard worden dat je mee zal nemen als je er maar één meeneemt.

»» Klik hier voor meer info & beste aanbiedingen

 

 

 

We kijken uit naar je ideeën

Laat een reactie achter

BesteDigitalePiano.nl
Logo